Những tháng gần đây, giá vàng trong nước liên tục tăng mạnh khiến nhiều nhà đầu tư và người dân không khỏi lo lắng. Chênh lệch lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới lên tới hơn 20 triệu đồng/lượng, đang khiến thị trường trở nên nóng hơn bao giờ hết.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã khẩn trương đưa ra hàng loạt chính sách cải cách thị trường vàng, nhằm ổn định giá, tăng tính minh bạch và kiểm soát dòng tiền trong giao dịch. Một trong những mục tiêu quan trọng là đưa lượng “vàng ngủ” trong dân quay trở lại lưu thông, góp phần tạo thêm nguồn lực cho nền kinh tế và giảm tình trạng đầu cơ.
Bài viết dưới đây DC Công Nghệ Mới sẽ cùng bạn tìm hiểu vì sao thị trường vàng lại nóng đến vậy, Chính phủ đang cải cách ra sao, và những thách thức nào đang cản trở việc thay đổi thói quen tích trữ vàng của người Việt.
I. Thực trạng thị trường vàng hiện nay
1. Giá vàng trong nước và quốc tế
Giá vàng trong nước liên tục tăng mạnh, có thời điểm tiến sát ngưỡng 147 triệu đồng cho mỗi lượng, mức cao nhất trong lịch sử vào giữa tháng 10 năm 2025. Diễn biến này khiến chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới lên tới hơn 15 – 20 triệu đồng/lượng, gây ra nhiều vấn đề lo ngại cho cơ quan quản lý.
Hình 1: Tình trạng thị trường vàng Việt Nam hiện nay
Nguyên nhân chủ yếu đến từ nguồn cung hạn chế, trong khi nhu cầu tích trữ tăng mạnh khi người dân tìm kiếm kênh trú ẩn an toàn giữa bối cảnh lạm phát và biến động tỷ giá. Ngoài ra, đồng Việt Nam suy yếu so với USD cũng góp phần đẩy giá vàng nội địa tăng cao.
Việc giá vàng trong nước tách xa khỏi giá quốc tế đã tạo ra sức hút đầu cơ, buôn lậu và giao dịch ngầm, làm méo mó thị trường và gây khó khăn cho công tác điều hành chính sách tiền tệ.
2. Hiện tượng tích trữ vàng của người dân
Vàng từ lâu được xem là “tài sản an toàn” trong văn hóa tài chính của người Việt. Khi giá vàng liên tục lập đỉnh, xu hướng tích trữ vàng càng gia tăng, đặc biệt trong nhóm hộ gia đình và cá nhân có thu nhập trung bình – khá.
Theo các báo cáo nghiên cứu từ những chuyên gia cho thấy lượng vàng “ngủ yên” trong dân hiện ước tính lên đến hàng trăm tấn, tương đương hàng trăm nghìn tỷ đồng không được đưa vào lưu thông. Điều này khiến nguồn lực tài chính bị đóng băng, làm giảm thanh khoản hệ thống ngân hàng và hạn chế dòng vốn đầu tư cho sản xuất.
>> Xem thêm: Ước tính lượng vàng trong dân tới 2000 tấn
Hình 2: Người dân đang có xu hướng tích trữ vàng trong nhà
Tình trạng “vàng hóa” kéo dài cũng khiến chính sách tiền tệ trở nên kém hiệu quả, vì một phần lớn tài sản không nằm trong hệ thống tín dụng chính thức. Đây chính là lý do Chính phủ buộc phải hành động.
II. Mục tiêu cải cách của chính phủ Việt Nam
1. Ổn định thị trường vàng
Chính phủ Việt Nam xác định mục tiêu hàng đầu là ổn định giá vàng và giảm chênh lệch trong và ngoài nước. Khi thị trường mất cân đối, giá vàng cao bất thường có thể gây tâm lý hoang mang, kéo theo rủi ro đầu cơ và biến động tỷ giá.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã được giao nhiệm vụ điều tiết cung cầu, tăng nguồn cung hợp pháp và quản lý chặt hoạt động kinh doanh vàng để đảm bảo thị trường vận hành ổn định, minh bạch.
2. Tăng tính minh bạch và kiểm soát dòng tiền trong các giao dịch vàng
Một trong những biện pháp là bắt buộc chuyển khoản qua ngân hàng đối với các giao dịch vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên. Quy định này nhằm hạn chế việc sử dụng tiền mặt, ngăn ngừa giao dịch “ngầm” và rửa tiền qua vàng.
Song song đó, Chính phủ tăng cường thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp vàng, yêu cầu công khai giá bán, mua theo thị trường và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động. Việc kiểm soát dòng tiền trong giao dịch vàng được kỳ vọng sẽ giúp giảm rủi ro đầu cơ, nâng cao niềm tin của người dân và doanh nghiệp.
3. Khuyến khích đưa vàng lưu thông trở lại
Để phá thế “vàng ngủ trong két” của người dân, Chính phủ đã ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP, mở rộng quyền tham gia thị trường cho các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đủ điều kiện. Điều này đồng nghĩa với việc chấm dứt độc quyền sản xuất vàng miếng, tạo cơ hội cạnh tranh công bằng và tăng nguồn cung.
Cải cách này giúp thị trường vàng trở nên linh hoạt hơn, giảm áp lực giá trong nước và khuyến khích người dân đưa vàng trở lại lưu thông qua kênh chính thức. Về dài hạn, đây là bước đi quan trọng để chuyển hóa vàng từ tài sản tĩnh sang nguồn vốn đầu tư, phục vụ tăng trưởng kinh tế.
Hình 3: Chính phủ đang có những chính sách để thúc đẩy vàng lưu thông trở lại
III. Những thách thức cải cách thói quen giữ vàng của người dân
Dù các chính sách cải cách được đánh giá tích cực, thay đổi thói quen giữ vàng của người dân vẫn là bài toán khó. Vàng không chỉ là tài sản tài chính mà còn mang yếu tố tâm lý và văn hóa – biểu tượng của sự an toàn, thịnh vượng và tích lũy truyền thống.
Ngoài ra, hệ thống đầu tư thay thế như chứng khoán, trái phiếu hay quỹ tiết kiệm vẫn chưa thực sự hấp dẫn và ổn định, khiến người dân chưa sẵn sàng rời bỏ vàng. Việc khuyến khích họ chuyển sang kênh đầu tư khác đòi hỏi chính sách nhất quán, minh bạch và tạo niềm tin dài hạn.
Chính phủ cũng phải thận trọng trong điều tiết, tránh gây phản ứng ngược như bán tháo hoặc đầu cơ khi có biến động chính sách. Do đó, cải cách thị trường vàng cần được triển khai từng bước, linh hoạt và gắn liền với ổn định kinh tế vĩ mô.
Kết luận
Giá vàng tăng vọt thời gian qua không chỉ phản ánh biến động toàn cầu, mà còn đặt ra yêu cầu cấp bách về tái cấu trúc thị trường vàng tại Việt Nam. Các biện pháp cải cách hiện nay cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc ổn định thị trường, tăng tính minh bạch và huy động nguồn lực vàng trong dân.
Nếu được triển khai đồng bộ và hiệu quả, Việt Nam có thể từng bước thu hẹp chênh lệch giá, giảm tình trạng vàng hóa, và đưa thị trường vàng phát triển bền vững hơn. Quan trọng hơn, đây là cơ hội để biến “vàng ngủ” thành nguồn lực tiềm năng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và ổn định tài chính quốc gia.
Tham khảo thêm
